ฮานามิ (Hanami) คือ การชมดอกซากุระ หรือ ประเพณีชมดอกซากุระ เป็นหนึ่งในเป้าหมายของนักท่องเที่ยวหลายคนที่ไปประเทศญี่ปุ่นในฤดูใบไม้ผลิ เพราะการได้เห็นดอกไม้สีชมพูบานสะพรั่งคงเป็นภาพที่งดงามตราตรึงใจ และการได้นั่งชมซากุระพร้อมกับรับประทานอาหารและดื่มสังสรรค์คงเป็นการพักผ่อนหย่อนใจที่น่าลองสักครั้ง ดังนั้นเราจะพาไปรู้จักกับประเพณีฮานามิให้มากขึ้นค่ะ
ประวัติประเพณีฮานามิ (Hanami)
ฮานามิ (Hanami) [花見] แปลตามตัวได้ว่า “การชมดอกไม้” เป็นประเพณีของประเทศญี่ปุ่นที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน จากบันทึกบนกลอนที่เก่าแก่ที่สุดของญี่ปุ่นหรือที่เรียกว่า “มังโยชู (Manyoushuu)” [万葉集] ที่มีการเขียนขึ้นใน ค.ศ. 759 มีบทกลอนเกี่ยวกับดอกเหมยและดอกซากุระอยู่ประมาณ 140 กว่าบท โดยการชมดอกไม้ในยุคนั้นจะชมดอกเหมยมากกว่าดอกซากุระ เพราะเป็นประเพณีที่สืบทอดมาจากประเทศจีน
การเปลี่ยนแปลงการชมดอกไม้จากดอกเหมยเป็นดอกซากุระ เกิดขึ้นในยุคเฮอัน (ค.ศ. 794 – 1185) เพราะดอกซากุระบานช้ากว่าดอกเหมย โดยจะเริ่มบานในฤดูใบไม้ผลิที่อากาศอบอุ่นแล้ว จึงเป็นสัญลักษณ์ที่ชัดเจนของฤดูใบไม้ผลิ ทั้งยังเหมาะต่อการจัดงานเทศกาลเพื่อเฉลิมฉลองเทพเจ้า และดอกซากุระมีคุณสมบัติพิเศษคือเมื่อดอกซากุระบาน จะบานพร้อมกันทั้งต้น และเมื่อร่วงก็จะร่วงพร้อมกันทั้งต้น โดยจะบานอยู่เพียงแค่ 1 – 2 สัปดาห์เท่านั้น จึงเปรียบกับความไม่จีรังยั่งยืนของมนุษย์อีกด้วย ปัจจุบัน “ ฮานามิ (Hanami) “ จึงหมายถึง “การชมซากุระ” นั่นเอง
อย่างไรก็ตาม ประเพณีการชมดอกไม้พร้อมกับการกินเลี้ยงรื่นเริงเพิ่งจะเริ่มแพร่หลายในหมู่ชาวบ้านในยุคเอโดะ (ค.ศ. 1603 – 1868) นี่เองค่ะ ส่วนการจัดงานฮานามิที่มีลักษณะเป็นงานพิธี มีการจัดเตรียมอาหารพร้อมการแสดงร่ายรำนั้น มีมาตั้งแต่ยุคเฮอัน ซึ่งสืบทอดมาถึงปัจจุบันแต่ก็อาจเห็นได้ไม่บ่อยนักค่ะ
ช่วงเวลาซากุระบาน
ดอกซากุระมีช่วงเวลาในการบานเพียง 1 – 2 สัปดาห์เท่านั้น และช่วงเวลาการบานของซากุระในแต่ละปี อาจแตกต่างกันได้มากถึง 2 สัปดาห์ เพราะขึ้นอยู่กับปัจจัยเรื่องสภาพอากาศทั้งอุณหภูมิและฝนด้วยค่ะ นอกจากนี้ ช่วงเวลาการบานของซากุระที่อยู่ต่างภูมิภาคกัน ก็แตกต่างกันด้วยนะคะ โดยจะเริ่มบานไล่จากทางตอนใต้ที่อากาศอบอุ่นกว่าขึ้นไปยังทางตอนเหนือ ซึ่งสามารถคาดเดาได้คร่าว ๆ ดังนี้ค่ะ
- โอกินาว่า (Okinawa) : เป็นที่แรกที่ดอกซากุระบาน เริ่มตั้งแต่กลางเดือนมกราคม
- ฟุกุโอกะ ( Fukuoka) : ซากุระเริ่มบานช่วงครึ่งหลังของเดือนมีนาคม
- โตเกียว (Tokyo), โอซาก้า (Osaka): ซากุระเริ่มบานช่วงปลายเดือนมีนาคมถึงต้นเดือนเมษายน
- เซนได (Sendai) : ซากุระเริ่มบานช่วงต้นเดือนค่อนไปทางกลางเดือนเมษายน
- อาโอโมริ (Aomori) : ซากุระเริ่มบานช่วงครึ่งหลังของเดือนเมษายน
- ฮอกไกโด (Hokkaido): ซากุระที่นี่บานช้าที่สุดในญี่ปุ่น โดยเริ่มบานตั้งแต่ปลายเดือนเมษายนค่ะ
ข้อมูลเพิ่มเติม
วัฒนธรรมการชมซากุระของญี่ปุ่น
คนญี่ปุ่นเวลาไปชมซากุระ ก็มักจะพกเสื่อหรือผ้าเพื่อปูนั่งพื้น พร้อมกับอาหารและเครื่องดื่มเพื่อรับประทานและสังสรรค์กันบริเวณใต้ต้นซากุระ แต่เนื่องจากช่วงเวลาที่ดอกซากุระบานนั้นมีเพียงไม่นาน ผู้คนที่มาชมซากุระจึงมีจำนวนมาก ดังนั้นเพื่อให้สามารถชมซากุระได้อย่างสงบสุขและไม่รบกวนผู้อื่น ก็จำเป็นต้องปฏิบัติตัวดังนี้ค่ะ
- ไม่แตะต้องซากุระ เพราะกิ่งก้านอาจหักหรือเสียหายได้ และไม่ควรไปเด็ดดอกซากุระมาเก็บไว้หรือถ่ายรูปค่ะ ชมดอกซากุระที่อยู่ตามธรรมชาติดีกว่านะคะ
- จองพื้นที่แต่พอดี เพราะคนที่มาชมซากุระมีจำนวนมาก ควรแบ่งปันผู้อื่นด้วยค่ะ และต้องดูด้วยว่าพื้นที่นั้นอนุญาตให้นั่งชมซากุระหรือเปล่า รวมถึงควรเลือกที่ที่ห่างจากรากต้นซากุระเพื่อเป็นการถนอมรักษาต้นไม้ค่ะ
- ดื่มแอลกอฮอล์ได้ แต่อย่าดื่มจนเมา ลองคิดภาพถ้ามีคนเมาตะโกนโวยวายขณะที่เรากำลังชมซากุระเพลิน ๆ คงหมดอารมย์สุนทรีย์ ดังนั้นควรดื่มแต่น้อยนะคะ
- ไม่ส่งเสียงดังรบกวนผู้อื่น ไม่ว่าจะเมาหรือไม่เมาก็เป็นสิ่งที่ไม่ควร เพราะเป็นการรบกวนผู้อื่นจนไม่มีความสุขในการชมซากุระเลยค่ะ
- อย่ามักง่ายทิ้งขยะไว้เกลื่อนกลาด ไม่ว่าเที่ยวที่ไหนก็ควรรักษาสภาพแวดล้อมให้เหมือนเดิม และตอนเก็บขยะไปทิ้งลงถัง ต้องแยกประเภทขยะก่อนทิ้งด้วยนะคะ
ส่งท้าย
สำหรับใครที่วางแผนจะไปญี่ปุ่นช่วงซากุระบานนี้ ก็ลองมาสัมผัสกับประเพณีฮานามิและเทศกาลชมซากุระซึ่งจะมีการออกร้านกันอย่างคึกคักเลยนะคะ และนอกจากจะต้องดูช่วงเวลาที่ดอกซากุระจะบานให้ดีแล้ว อาจต้องอาศัยดวงด้วยค่ะ เพราะช่วงเวลาการบานของซากุระอาจมีความคลาดเคลื่อนได้ในแต่ละปี แต่รับรองว่าถ้าโชคดีและได้ชมซากุระที่กำลังบานสะพรั่งเต็มที่สักครั้ง จะต้องประทับใจกับความงดงามอย่างแน่นอนค่ะ
บทความแนะนำ
- 10 จุดชมซากุระในโตเกียว (Tokyo) ที่ต้องมา Check-in!
- 30 คำศัพท์น่ารู้ เกี่ยวกับวัฒนธรรมญี่ปุ่นและประเพณีดั้งเดิมของประเทศญี่ปุ่น
